آیا تا به حال، سوزش معده را تجربه کرده‌اید؟ وضعیتی ناراحت کننده که اگر برای طولانی مدت ادامه پیدا کند، می‌تواند انجام کارهای روزانه را برای فرد، مختل کند. دلایل متعددی برای ایجاد سوزش معده وجود دارند و درمان آن هم منوط به شناسایی این دلایل است. این مقاله تلاش کرده با دیدی علمی، علائم، دلایل و راه‌های درمانی سوزش معده را بررسی کند، با ما همراه باشید.
سوزش معده چیست؟
سوزش معده اغلب منجر به ایجاد احساسی مانند سوزش در قفسه سینه می‌شود که معمولا با طعمی تلخ در گلو یا دهان همراه است. علائم سوزش سر دل ممکن است بعد از خوردن یک وعده غذایی بزرگ یا دراز کشیدن بدتر شود. اما به طور کلی، می‌توان علائم سوزش معده را در خانه با موفقیت درمان کنید. این درحالیست که تنها سوزش معده احساس شود و درصورتی که این حالت در حین غذا خوردن شدت می‌یابد و بلعیدن غذا را دشوار می‌کند، ممکن است نشانه یک بیماری جدی‌تر باشد. بدین ترتیب باید سریعا به پزشک مراجعه کرده و یا امروزه با توجه به وجود بیماری، می توانید از خدمات مشاوره پرشکی تلفنی رایگان استفاده کنید.
علائم سوزش معده
متداول ترین علامت سوزش معده، احساس گرما یا سوزش در سینه و گلو است. این حالت به دلیل جریان یافتن اسید معده به سمت مری است. علائم دیگر عبارتند از:
- احساس سوزش در وسط قفسه سینه
- دردی سوزاننده به همراه سوءهاضمه
- مزه بد و خشك دهان
چه عواملی باعث سوزش معده می‌شود؟
دلیل سوزش معده، برگشت محتوای معده به مری است. زیرا همین فرایند باعث ایجاد سوزش معده می‌شود. مری لوله‌ای است که غذا و مایعات را از دهان به معده منتقل می‌کند. مری در مقطعی به شکم متصل می‌شود که به آن اسفنکتر یا مری تحتانی گفته می‌شود. اگر اسفنکتر به درستی کار کند، هنگام خروج غذا از مری و ورود آن به معده، بسته می‌شود.
در بعضی از افراد، اسفنکتر یا مری تحتانی به درستی کار نمی‌کند یا ضعیف می‌شود. این حالت منجر به نشت محتویات معده به مری می‌شود. اسیدهای معده مری را تحریک کرده و علائم سوزش معده را ایجاد می‌کنند. این وضعیت به ریفلاکس معروف است.
سوزش سر معده همچنین می‌تواند در نتیجه فتق هیاتال باشد. هنگامی این اتفاق می‌افتد که بخشی از معده از طریق دیافراگم به داخل قفسه سینه فشار می‌آورد.
سوزش معده نیز یک عارضه شایع در دوران بارداری است. هنگامی که یک زن باردار است، هورمون پروژسترون می‌تواند باعث شل شدن اسفنکتر مری تحتانی شود و اجازه دهد تا محتوای معده به مری رفته و باعث تحریک آن و در نهایت ایجاد سوزش معده شود. طبق دفتر بهداشت زنان (OWH)، سوزش معده و سوءهاضمه در بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و فشار آوردن کودک به معده شایع است. OWH برخی از رژیم‌های غذایی و تغییر سبک زندگی را پیشنهاد می‌کند که ممکن است به تسکین علائم سوزش معده در بارداری کمک کند. از جمله:
- خوردن پنج تا شش وعده غذایی کوچک در طول روز
- اجتناب از دراز کشیدن در طی یک ساعت بعد از غذا خوردن
- پرهیز از غذاهای چرب و ادویه‌دار
سایر مواردی که منجر به افزایش سوزش معده در افراد می‌شود، عبارت‌اند از:
- سیگار کشیدن
- اضافه وزن یا چاقی
- مصرف کافئین، شکلات یا الکل
- خوردن غذاهای تند
- دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا خوردن
- مصرف برخی داروها مانند آسپیرین یا ایبوپروفن
سوزش معده با چه روش‌هایی قابل درمان است؟
بسیاری از افراد گهگاه دچار سوزش سر معده می‌شوند. با این حال، اگر بیش از دو بار در هفته این عارضه ایجاد شود که با درمان‌های خانگی یا تجویز قرص برای سوزش معده بهبود نیابد، باید با پزشک خود تماس گرفت و یا از خدمات مشاوره تلفنی رایگان کلبه سلامتی استفاده کنید. زیرا ممکن است سوزش معده در این حالت نشان دهنده یک بیماری و وضعیت جدی و خطرناک باشد. در صورت سوزش معده و ایجاد مشکلات زیر باید فورا با پزشک یا یک مشاوره بیماری های داخلی تماس گرفت:
- مشکل در بلعیدن
- درد همراه با بلع
- مدفوع تیره، قیر مانند یا خونین
- تنگی نفس
- دردی که از پشت به سمت شانه تابیده می‌شود
- سرگیجه
- سبکی سر
- تعریق به همراه درد قفسه سینه
سوزش معده اغلب در کنار سایر بیماری‌های گوارشی مانند اولسر یا زخم گوارشی ایجاد می‌شود. (زخم گوارشی نوعی آسیب خوش‌خیم در نواحی دستگاه گوارش در ناحیه معده است.)
لازم است بدانید، سوزش معده با حمله قلبی همراه نیست. با این حال، بسیاری از افرادی که سوزش معده دارند معتقدند که دچار حمله قلبی شده‌اند زیرا علائم می‌توانند بسیار مشابه باشند. اگر فردی دچار حمله قلبی شود، علائم وی عبارت‌اند از:
- درد شدید یا خرد کننده در ناحیه قفسه سینه
- تنفس دشوار
- درد فک
- درد بازو
گزینه‌های درمانی برای سوزش معده کدامند؟
به منظور درمان سوزش معده چندین روش درمانی خانگی و تغییر سبک زندگی وجود دارد که می‌تواند به کاهش علائم کمک کند. روش‌هایی که به تغییر سبک زندگی کمک می‌کنند به شرح زیر هستند:
- اجتناب از دراز کشیدن بعد از غذا
- عدم استفاده از محصولات دخانیات
- کاهش مصرف شکلات
- کاهش و عدم مصرف الکل
- کاهد مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار
برخی غذاها می‌توانند احتمال سوزش معده را افزایش دهند. از جمله:
- نوشیدنی‌های گازدار
- برخی از میوه‌ها و مرکبات
- گوجه فرنگی‌ها
- نعناع
- غذاهای سرخ شده
اجتناب از این غذاها می‌تواند به کاهش دفعات سوزش معده کمک کند. برخی از راهکارها و درمان‌های خانگی نیز عبارت‌اند از:
- استفاده از یک رژیم غذایی سالم با مصرف محدود چربی
- اجتناب از خوردن غذا 2-3 ساعت قبل از خواب
- سر را بالاتر از بقیه بدن قرار دادن
- اجتناب از پوشیدن لباس‌های تنگ
- اجتناب از بلند کردن لوازم سنگین و فشار آوردن به خود
- اجتناب از عوامل محرک غذایی مانند الکل، کافئین، غذاهای پرادویه، غذاهای اسیدی یا غذاهایی که باعث گاز و نفخ می‌شوند
- رسیدن یا حفظ وزن متوسط
- ترک سیگار
- ورزش منظم
- افزایش تعداد وعده‌ها به وعده‌های کوچکتر
. البته نکته قابل توجه این است که این اصلاحات سبک زندگی ممکن است برای همه مفید نباشد. اگر درمان خانگی سوزش معده علائم را بهبود نبخشید، ممکن است لازم باشد برای رفع سوزش معده به پزشک مراجعه کرد. پزشک سابقه پزشکی بیمار را بررسی کرده و از وی در مورد علائم سوزش معده سوال می‌کند. پزشک همچنین ممکن است چندین آزمایش برای تعیین اینکه سوزش معده نشانه چیست تجویز کند. آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اشعه ایکس از معده یا شکم
- آندوسکوپی برای بررسی زخم یا تحریک مری یا پوشش داخلی معده است که شامل عبور یک لوله کوچک مجهز به دوربین به داخل گلو و پایین معده بیمار می‌باشد.
- آزمایش pH برای تعیین میزان اسید در مری
با توجه به تشخیص پزشک و علائم بیمار گزینه‌های درمانی دیگری نیز درنظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال، داروهایی برای درمان سوزش معده که گاه به گاه رخ می‌دهد، وجود دارند که شامل آنتی اسیدها، آنتاگونیست‌های گیرنده H2 برای کاهش تولید اسید معده مانند Pepcid و مهار کننده‌های پمپ پروتون و قرص سوزش معده هستند که تولید اسید معده را مسدود می‌کنند. اگرچه این داروها می‌توانند مفید باشند، اما عوارض جانبی دارند. آنتی اسیدها اغلب باعث یبوست یا اسهال می‌شوند. در مورد هر دارویی که از قبل مصرف می‌شود، نیز باید با پزشک صحبت کرد تا متوجه شد که آیا با داروهای تجویز شده تداخل دارد یا خیر.
درمان سوزش معده با عسل
درمان سوزش معده با عسل بسیار موثر است زیرا منبع غنی از آنتی‌اکسیدان است و خاصیت ضدالتهابی آن به کاهش درد، التهاب و سوزش معده کمک می‌کند. البته به شرطی که از عسل طبیعی استفاده شود (این موضوع را به یاد داشته باشید که استفاده از مواد غذایی مانند عسل و گیاهان دارویی، در حوزه طب سنتی قرار می‌گیرند و برای استفاده از آنها بهتر است با پزشک خود نیز مشورت کنید). برای درمان سوزش معده با عسل می‌توان یک قاشق به عنوان ناشتا در ابتدای صبح میل شود. باید توجه داشت که به مدت 20 دقیقه الی نیم ساعت بعد از مصرف عسل از نوشیدن آب و هرگونه مواد غذایی دیگر خودداری کرد.
عوارض ناشی از سوزش معده چیست؟
سوزش معده که به صورت رندوم بروز می‌دهد به طور معمول جای نگرانی ندارد. با این حال، همانطور که در ابتدا اشاره شد اگر این حالت به طور مکرر مشاهده شود، ممکن است یک مشکل جدی بهداشتی وجود داشته باشد که نیاز به درمان فوری دارد.
در صورتی که سوزش معده درمان نشود و یا علت سوزش معده در شب یافت نشود، احتمال دارد مشکلات جدی جدیدی به سوزش معده اضافه شود. به عنوان مثال التهاب مری که به آن ازوفاژیت یا مری بارت گفته می‌شود. مری بارت یا ازوفاژیت باعث تغییراتی در پوشش مری می‌شود که می‌تواند خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش دهد.
سوزش معده در طولانی مدت همچنین می‌تواند بر کیفیت زندگی افراد تأثیر بگذارد. اگر برای ادامه زندگی روزمره دچار مشکل شده‌اید و درواقع سوزش معده زندگی را برای شما دشوار کرده و منجر به محدود کردن فعالیت‌های شما شده، برای تعیین دوره درمان به پزشک مراجعه کنید.
چگونه می‌توان از بروز سوزش معده جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از سوزش معده این نکات را باید دنبال کرد:
- از غذاها یا فعالیت‌هایی که ممکن است علائمی را ایجاد کنند یا به شدت علائم بی‌افزایند، خودداری کنید.
- همچنین می‌توان قبل از غذا یک داروی بدون نسخه مانند قرص ضد اسید قابل جویدن استفاده کرد تا از سوزش معده قبل از شروع علائم جلوگیری کنید.
- میان وعده‌های زنجبیل‌دار مانند چای زنجبیل نیز درمان‌های خانگی مفیدی هستند که به راحتی می‌توان این دسته از موارد خوراکی را در فروشگاه‌ها پیدا کرد.
- داشتن یک سبک زندگی سالم، عدم استعمال دخانیات و خودداری از مصرف مشروبات الکلی لازمه درمان سوزش معده است.
- لازم است از خوردن میان وعده در آخر شب (قبل از خواب) خودداری کرد و حدودا 4ساعت قبل از خواب هیچگونه مواد غذایی مصرف نشود.
- به جای دو یا سه وعده غذایی بزرگ، وعده‌های غذایی کم حجم‌تری را به طور مرتب مصرف کرد تا تأثیر آن بر سیستم گوارش کاهش یابد.
سوزش معده و کرونا
با توجه به گزارشات به دست آمده، مشخص شده است که علائمی از قبیل ترش کردن، بروز نفخ، حالت تهوع و استفراغ، درد در ناحیه فوقانی شکم، درد معده، مشکلات گوارشی و کبدی از علائم ثانویه کرونا محسوب می‌شوند. سوزش معده و کرونا با یکدیگر ارتباط مستقیمی ندارند. اما به منظور پیشگیری هرچه بیشتر توصیه می‌شود که در صورت افزایش سوزش معده به پزشک مراجعه نمایید.
منابع:
مشاوره پزشکی
تحقیات فردی
دیدگاه خود را درج کنید