کم خونی را چگونه تشخیص دهیم؟

کم‌خونی وقتی رخ می‌دهد که تعداد گلبول‌های قرمز سالم در بدن شما بسیار کم باشد. گلبول‌های قرمز اکسیژن را به همه بافت‌های بدنتان منتقل می‌کنند و بنابراین، تعداد کم آن‌ها نشان‌دهنده این است که اکسیژن خونتان کمتر از حدی است که باید باشد. بسیاری از علائم کم‌خونی به دلیل کاهش اکسیژن‌رسانی به اندام‌ها و بافت‌های حیاتی بدن ایجاد می‌شوند. بیش از 6/1 بیلیون نفر در سراسر جهان به این مشکل دچار هستند و افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن ازجمله سرطان بیشتر در معرض کم‌خونی قرار دارند. در ادامه با علائم و نحوه تشخیص این مسئله بیشتر آشنا می‌شوید.

علائم کم‌خونی چیست؟

افرادی که به کم‌خونی مبتلا هستند رنگ‌پریده به نظر می‌رسند و ممکن است در اغلب مواقع شکایت کنند که احساس سرما و لرز دارند. این افراد ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کنند:

[banner_in_content url=”tel://02179283000″ image_m=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/11/10.png” image=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/11/7.png” ]

• سبکی سر یا سرگیجه، به‌ویژه هنگام فعال بودن یا ایستادن
• هوس‌های غیرمعمول، مانند تمایل به خوردن یخ، خاک رس یا خاک
• خستگی یا مشکل در تمرکز
• یبوست

برخی از انواع کم‌خونی ممکن است باعث التهاب زبان و علائمی ازجمله زبان صاف، براق، قرمز و اغلب دردناک شوند. اگر کم‌خونی شدید باشد ممکن است غش نیز اتفاق بیفتد. علائم دیگر این مسئله عبارت‌اند از:

• شکننده بودن ناخن‌ها
• تنگی نفس
• درد قفسه سینه

در برخی موارد، سطح اکسیژن خون به حدی در فرد مبتلا به کم‌خونی پایین است که ممکن است دچار حمله قلبی شود. اگر معاینه فیزیکی انجام دهید و کم‌خونی داشته باشید، نتایج معاینه نشان‌دهنده موارد زیر هستند:

• فشارخون بالا یا پایین
• رنگ‌پریدگی پوست
• زردی
• افزایش ضربان قلب
• سوفل یا صدای غیرعادی قلبی
• بزرگ شدن غدد لنفاوی
• بزرگ شدن طحال یا کبد
• التهاب زبان یا گلوسیت

افرادی که علائم و نشانه‌های کم‌خونی را تجربه می‌کنند لازم است به دنبال دریافت مراقبت‌های پزشکی باشند. این امر به‌خصوص در زمانی مهم است که علائمی مانند غش یا درد قفسه سینه رخ دهد.

کم‌خونی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک بر اساس سوابق شخصی و خانوادگی، معاینه فیزیکی و نتایج آزمایش‌ها می‌تواند کم‌خونی را تشخیص دهد. از سوی دیگر، ازآنجایی‌که کم‌خونی همیشه با علائم همراه نیست، پزشک ممکن است در زمان ارزیابی شما ازلحاظ شرایط دیگر، کم‌خونی‌تان را تشخیص دهد. اگر می‌خواهید در مورد وضعیت کم‌خونی خود اطلاع کسب کنید می‌توانید از خدمات مشاوره پزشکی تلفنی رایگان مجموعه کلبه سلامتی استفاده کنید و به‌این‌ترتیب سوالات خود را با پزشکان متخصص در میان بگذارید.

سوابق پزشکی فردی و خانوادگی

ممکن است پزشک از شما در مورد علائم و نشانه‌های رایج کم‌خونی بپرسد. همچنین، ممکن است او از شما بپرسد که آیا به شرایط یا بیماری‌هایی مبتلا هستید که در کم‌خونی نقش دارند یا خیر. مهم است که پزشک خود را در جریان داروهایی که مصرف می‌کنید، غذاهایی که می‌خورید و اینکه آیا سابقه فردی یا خانوادگی کم‌خونی را دارید یا خیر، قرار دهید.

معاینه فیزیکی

پزشک برای بررسی شدت کم‌خونی و تشخیص علل احتمالی کم‌خونی از معاینه فیزیکی استفاده می‌کند. او ممکن است:

• برای بررسی وجود ضربان قلب تند یا نامنظم به قلب شما گوش دهد.
• برای بررسی وجود تنفس سریع یا سخت به ریه‌های شما گوش دهد.
• برای بررسی اندازه کبد و طحال، شکم شما را لمس کند.

همچنین، پزشک ممکن است یک معاینه لگنی یا مقعدی برای بررسی منابع شایع از دست دادن خون انجام دهد.

تست‌ها و روش‌های تشخیصی

پزشک ممکن است برای تشخیص کم‌خونی و شدت آن از آزمایش‌ها و روش‌های دیگری نیز استفاده کند که در ادامه با این آزمایش‌ها آشنا می‌شوید.

آزمایش شمارش کامل خون (CBC)

اولین آزمایشی که اغلب برای تشخیص کم‌خونی استفاده می‌شود آزمایش شمارش کامل خون است. این آزمایش، بخش‌های مختلفی از خون شما را اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش، سطح هموگلوبین و هماتوکریت را بررسی می‌کند. هموگلوبین پروتئینی سرشار از آهن در گلبول‌های قرمز است که اکسیژن را به بدن می‌رساند. هماتوکریت نیز نشان‌دهنده این است که گلبول‌های قرمز در خون چقدر فضا اشغال کرده‌اند. سطح پایین هموگلوبین یا هماتوکریت می‌تواند نشانه‌ای از کم‌خونی باشد.

محدوده طبیعی سطح هموگلوبین و هماتوکریت بسته به نژاد و قومیت متفاوت باشد. بنابراین، مهم است که نتیجه آزمایش توسط پزشک تفسیر شود. در آزمایش شمارش کامل خون، تعداد گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها در خون نیز اندازه‌گیری می‌شوند. نتایج غیرطبیعی این موارد می‌تواند نشانه کم‌خونی، یک اختلال خونی دیگر، عفونت یا بیماری دیگری باشد.

درنهایت، در آزمایش شمارش کامل خون، متوسط حجم سلول (MCV) نیز اندازه‌گیری می‌شود. MCV اندازه متوسط ​​گلبول‌های قرمز و سرنخی برای تشخیص علت کم‌خونی است. برای مثال، در کم‌خونی فقر آهن، گلبول‌های قرمز معمولا کوچک‌تر از اندازه طبیعی هستند.

سایر آزمایش‌ها و روش‌ها

اگر نتایج آزمایش شمارش کامل خون نشان دهد که به کم‌خونی دچار هستید ممکن است لازم باشد آزمایش‌های دیگری نیز انجام دهید. در ادامه با این آزمایش‌ها آشنا می‌شوید.

• آزمایش الکتروفورز هموگلوبین: در این آزمایش، انواع هموگلوبین خون بررسی می‌شود. این آزمایش در تشخیص نوع کم‌خونی کمک‌کننده است.
• آزمایش شمارش رتیکولوسیت: در این آزمایش، تعداد گلبول‌های قرمز جوان در خون اندازه‌گیری می‌شود. این آزمایش نشان می‌دهد که آیا مغز استخوان، گلبول‌های قرمز خون را با سرعت مناسبی تولید می‌کند یا خیر.
• آزمایش سطح آهن در خون و بدن: این آزمایش شامل آهن سرم و فریتین سرم است. آزمایش‌های سطح ترانسفرین و آزمایش ظرفیت کل اتصال به آهن نیز سطح آهن را اندازه‌گیری می‌کنند.

ازآنجایی‌که کم‌خونی علل زیادی دارد ممکن است برای بررسی شرایطی مانند نارسایی کلیه، مسمومیت با سرب (در کودکان) و کمبود ویتامین (مانند ویتامین B12 و اسیدفولیک) نیز مورد آزمایش قرار بگیرید. اگر پزشک احتمال دهد که کم‌خونی شما به دلیل خونریزی داخلی است ممکن است آزمایش‌های متعددی را برای تشخیص علت خونریزی تجویز کند. یکی از این آزمایش‌ها بررسی خون در مدفوع است.

اگر خون در مدفوع وجود داشته باشد ممکن است لازم باشد برای یافتن منبع خونریزی آزمایش‌های دیگری بدهید. یکی از این آزمایش‌ها آندوسکوپی است. پزشک همچنین ممکن است بخواهد آزمایش مغز استخوان انجام دهد. این آزمایش نشان می‌دهد که آیا مغز استخوان شما سالم است یا خیر و آیا سلول‌های خونی کافی تولید می‌کند یا نه.

[banner_in_content url=”tel://02179283000″ image_m=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/10/CTA-Mobile.png” image=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/10/004-1.png”]

کم‌خونی چگونه درمان می‌شود؟

درمان کم‌خونی به علت آن بستگی دارد. کم‌خونی ناشی از فقر آهن رژیم غذایی، ویتامین B-12 و فولات با مکمل‌های غذایی درمان می‌شود. در برخی موارد نیز ممکن است تزریق B-12 ضروری باشد زیرا ممکن است این ویتامیت به‌درستی از دستگاه گوارش جذب نشود. پزشک می‌تواند رژیمی را تجویز کند که مقادیر کافی ویتامین‌ها، مواد معدنی و سایر مواد مغذی را شامل شود. داشتن رژیم غذایی مناسب می‌تواند به پیشگیری از عود این کم‌خونی کمک کند.

در برخی موارد، اگر کم‌خونی شدید باشد، پزشک ممکن است از تزریق اریتروپویتین برای افزایش تولید گلبول‌های قرمز در مغز استخوان استفاده کند. همچنین، اگر خونریزی اتفاق بیفتد یا سطح هموگلوبین به‌شدت پایین باشد، ممکن است تزریق خون لازم باشد.

درنهایت، اگر علائم کم‌خونی را دارید و به‌خصوص سابقه خانوادگی این مسئله را نیز دارید لازم است در مورد شرایط خود با پزشک صحبت کنید. پزشک به‌احتمال‌زیاد به شما رژیم غذایی سرشار از آهن و همچنین مکمل آهن را توصیه خواهد کرد. کمبود آهن می‌تواند مشکلاتی بسیار جدی ایجاد کند و به همین دلیل، تشخیص این مسئله و درمان آن اهمیت زیادی برای حفظ سلامتی شما دارد. از سوی دیگر، شما می‌توانید با استفاده از خدمات مشاوره پزشکی تلفنی رایگان کلبه سلامتی، به‌سرعت و به‌راحتی با پزشکان متخصص ارتباط برقرار کنید و سوالات خود را در این زمینه از آن‌ها بپرسید.