کمبود آهن زمانی ایجاد می‌شود که بدن شما به اندازه کافی از ماده معدنی آهن برخوردار نباشد. بدن برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد. هموگلوبین، پروتئینی در سلول‌های قرمز خون است که به آن‌ها امکان می‌دهد اکسیژن را در سراسر بدن حمل کنند. اگر بدن از هموگلوبین کافی برخوردار نباشد بافت‌ها و عضلات بدن اکسیژن کافی دریافت نمی‌کنند و بنابراین، نمی‌توانند عملکرد موثری داشته باشند. این مسئله منجر به کم‌خونی می‌شود. اگرچه کم‌خونی انواع متعددی دارد اما کم‌خونی ناشی از فقر آهن، رایج‌ترین نوع کم‌خونی در جهان است. در ادامه با کمبود آهن، عوارض آن و همچنین راه‌های درمان این مسئله آشنا می‌شوید.
علائم کمبود آهن چیست؟
علائم و نشانه‌های کمبود آهن بسته به شدت و سرعت پیشرفت کم‌خونی، سن شما و وضعیت سلامتی فعلی شما متفاوت است. در برخی مواقع، بعضی از افراد هیچ علامت یا نشانه‌ای را تجربه نمی‌کنند. اگر می‌خواهید بدانید که به کمبود آهن دچار هستید، مهم است در این مورد با پزشک صحبت کنید که می‌توانید به این منظور از مشاوره پزشکی رایگان کلبه سلامتی استفاده کنید. در ادامه با علائم کمبود آهن بیشتر آشنا می‌شوید.
[banner_in_content url=”tel://02179283000″ image_m=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/11/10.png” image=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/11/7.png”]
خستگی غیرمعمول
یکی از شایع‌ترین علائم کم‌خونی فقر آهن، احساس خستگی است. این نشانه حتی در افرادی که آهن کمی در بدن دارند اما تشخیص کمبود آهن نگرفته‌اند نیز شایع است. خستگی به این دلیل اتفاق می‌افتد که بدن آهن موردنیاز برای ساختن هموگلوبین را ندارد و همانطور که مطرح شد هموگلوبین در حمل اکسیژن در بدن نقش اساسی دارد. وقتی هموگلوبین کافی در بدن وجود نداشته باشد، اکسیژن کمتری به بافت‌ها و عضلات می‌رسد و باعث می‌شود که آن‌ها از انرژی محروم شوند.
در این شرایط، قلب نیز باید سخت‌تر کار کند تا بتواند خون غنی از اکسیژن را در سراسر بدن حرکت بدهد. این مسئله می‌تواند درنهایت، باعث خستگی شما شود. ازآنجایی‌که خستگی اغلب بخشی از زندگی پرمشغله امروزی است، تکیه تنها بر این نشانه می‌تواند تشخیص کمبود آهن را دشوار کند. بااین‌حال، این امکان وجود دارد که افرادی که کمبود آهن دارند علاوه بر انرژی کم، ضعف، تحریک‌پذیری و مشکل در تمرکز را نیز تجربه کنند.
رنگ‌پریده بودن پوست
یکی دیگر از علائم رایج کمبود آهن، رنگ‌پریدگی بیش‌ازحد پوست و داخل پلک‌های پایین است. هموگلوبینی که در گلبول‌های قرمز وجود دارد، باعث می‌شود خون رنگ قرمز داشته باشد. به همین دلیل، اگر سطح آهن در بدن پایین باشد، قرمزی خون کمتر می‌شود. بنابراین، افرادی که دچار کمبود آهن هستند رنگ یا گرمای پوست خود را تا حدی از دست می‌دهند.
مطالعات نشان می‌دهند رنگ‌پریدگی مرتبط با کمبود آهن می‌تواند در سراسر بدن یا تنها در یک ناحیه مانند صورت، لثه‌ها، داخل لب یا پلک پایین و ناخن‌ها رخ دهد. پزشکان معمولا برای تشخیص کمبود آهن به اولین مسئله‌ای که توجه می‌کنند رنگ‌پریدگی پوست است. بااین‌حال، آزمایش خون همچنان ضروری است. رنگ‌پریده بودن پوست بیشتر در کمبود آهن متوسط تا شدید ایجاد می‌شود.
وقتی پلک پایینی خود را به سمت پایین می‌کشید، لایه داخلی باید قرمز پررنگ باشد اما اگر این لایه داخلی صورتی کم‌رنگ یا زرد باشد می‌تواند نشان‌دهنده کمبود آهن باشد. افرادی که رنگ پوستشان تیره است پلک پایین تنها ناحیه‌ای است که کمبود آهن آن‌ها را نشان می‌دهد. اگر می‌خواهید بدانید که به کمبود آهن دچار هستید یا خیر می‌توانید از مشاوره تلفنی پزشکی کلبه سلامتی استفاده کنید.
تنگی نفس
هموگلوبین به گلبول‌های قرمز خون این امکان را می‌دهد که اکسیژن را در سراسر بدن حمل کنند. وقتی سطح هموگلوبین به دلیل کمبود آهن کاهش می‌یابد، سطح اکسیژن نیز افت می‌کند. این بدین معنی است که عضلات شما برای انجام فعالیت‌های معمول مثل راه رفتن، اکسیژن کافی دریافت نمی‌کنند.
درنتیجه، بدن تلاش بیشتری برای دریافت تنفس می‌کند که این مسئله منجر به افزایش سرعت تنفس می‌شود. به همین دلیل، یکی از علائم رایج کمبود آهن، تنگی نفس است. اگر در هنگام انجام کارهای معمول و روزانه که قبلا برایتان آسان بوده است مانند راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها یا ورزش، دچار نفس‌تنگی می‌شوید ممکن است عامل این مسئله، کمبود آهن باشد.
[banner_in_content url=”tel://02179283000″ image_m=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/10/CTA-Mobile.png” image=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/10/004-1.png”]
سردرد
کمبود آهن می‌تواند باعث سردرد به‌ویژه در زنان شود. اگرچه ارتباط میان کمبود آهن و سردرد مشخص نیست اما محققان بر این باورند که عوامل متعددی در این ارتباط نقش دارند که از میان آن‌ها می‌توان به رابطه بین تغییر عملکرد دوپامین و سطح استروژن اشاره کرد. با وجود اینکه دلایل زیادی برای سردرد وجود دارد اما یکی از علل سردرد می‌تواند کمبود آهن باشد.
تپش قلب
یکی دیگر از علائم کمبود آهن، تپش قلب است. ارتباط میان کمبود آهن، کم‌خونی و مشکلات قلبی همچنان در حال بررسی است اما این ارتباط ممکن است با تامین اکسیژن مرتبط باشد. هموگلوبین، پروتئین موجود در گلبول‌های قرمز است که به حمل اکسیژن در سراسر بدن کمک می‌کند.
در کمبود آهن، سطح پایین هموگلوبین به این معنی است که قلب برای حمل اکسیژن تلاش بیشتری کند. این مسئله باعث ضربان نامنظم قلب و احساس تپش سریع قلب به‌صورت غیرطبیعی می‌شود. در برخی مواد، این مسئله منجر به بزرگ شدن قلب، سوفل قلبی یا نارسایی قلبی می‌شود.
مو و پوست خشک و آسیب‌دیده
کمبود آهن باعث می‌شود سطح هموگلوبین در خون کاهش پیدا کند و درنتیجه میزان اکسیژن موجود در سلول‌هایی که موجب رشد مو می‌شوند کاهش پیدا کند. وقتی پوست و مو از اکسیژن محروم می‌شوند، خشک و ضعیف می‌شوند. کمبود آهن با ریزش مو نیز ارتباط دارد. ریزش مو در هنگام شستشو و برس مو طبیعی است. بااین‌حال، اگر ریزش مو شدید یا به‌صورت توده‌ای باشد، ممکن است علت آن کمبود آهن باشد.
تورم و درد زبان و دهان
در برخی مواقع، تنها نگاه کردن به داخل یا اطراف دهان می‌تواند نشان دهد که شما به کمبود آهن دچار هستید یا خیر. این علائم شامل زبان متورم، ملتهب، رنگ‌پریده یا به‌طور غیرعادی صاف است. از سوی دیگر، کمبود آهن می‌تواند در اطراف دهان نیز علائمی ایجاد کند که ازجمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خشکی دهان
- احساس سوزش در دهان
- ترک‌های قرمز دردناک در گوشه‌های دهان
- زخم‌های دهان
بی‌قراری پاها
کمبود آهن با سندرم پای بی‌قرار ارتباط دارد. سندرم پای بی‌قرار به معنای میل شدید به حرکت دادن پاها در حالت استراحت است. این بیماری همچنین می‌تواند احساس خزش یا خارش ناخوشایند و عجیبی را در پا و ساق پا ایجاد کند. بی‌قراری پا معمولا شب‌ها بدتر می‌شود و این بدین معنی است که ممکن است خوابیدن سخت باشد. علل سندرم پای بی‌قرار هنوز شناخته نشده است. بااین‌حال، حدود 25 درصد از افرادی که به کمبود آهن دچار هستند سندرم پای بی‌قرار دارند.
شکننده یا قاشقی‌شکل بودن ناخن‌ها
یکی از نشانه‌های کمبود آهن که شیوع کمتری دارد، شکننده یا قاشقی‌شکل بودن ناخن‌هاست. به این وضعیت، کویلونیشیا گفته می‌شود. معمولا اولین علامت این مسئله، شکننده بودن ناخن‌ها به شکلی است که به‌راحتی خرد می‌شوند و می‌شکنند. در مراحل بعدی کمبود آهن، ممکن است قاشقی‌شکل بودن ناخن‌ها اتفاق بیفتد.
قاشقی‌شکل بودن ناخن‌ها بدین معنی است که لبه‌های ناخن بالا می‌آیند و وسط ناخن فرو می‌رود و درنتیجه، ناخن ظاهری گرد مانند قاشق پیدا می‌کند. بااین‌حال، این نشانه از کمبود آهن نادر است و ممکن است تنها پنج درصد از افرادی که کمبود آهن دارند را درگیر کند. شکننده یا قاشقی‌شکل بودن ناخن‌ها معمولا تنها در کمبود آهن شدید اتفاق می‌افتد.
سایر علائم
کمبود آهن می‌تواند چندین نشانه دیگر را نیز ایجاد کند که این نشانه‌ها معمولا شیوع کمتری دارند و می‌توانند از مشکلاتی غیر از کمبود آهن ناشی شوند. سایر علائم کمبود آهن عبارت‌اند از:
- هوس‌های عجیب: به اشتیاق به غذاهای عجیب و غیرقابل‌خوردن، پیکا گفته می‌شود. پیکا معمولا شامل میل به خوردن یخ، خاک رس، خاک، گچ یا کاغذ می‌شود و می‌تواند نشانه‌ای از کمبود آهن باشد. پیکا می‌تواند در دوران بارداری نیز رخ دهد.
- احساس افسردگی: کمبود آهن می‌تواند منجر به افسردگی در بزرگسالان شود. زنان باردار مبتلا به کمبود آهن بیشتر احتمال دارد که افسردگی را تجربه کنند.
- سرد بودن دست‌وپا: کمبود آهن به این معنی است که اکسیژن کمتری به دست و پای شما می‌رسد. به همین دلیل، برخی افراد مبتلا به کمبود آهن ممکن است دست‌وپایشان سرد باشد.
- عفونت‌های مکرر: ازآنجایی‌که آهن برای سلامت سیستم ایمنی ضروری است، کمبود آن می‌تواند خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد.
اگر هر یک از علائم بالا را تجربه می‌کنید مهم است که ازنظر کمبود آهن بررسی شوید که در این مورد می‌توانید از مشاوره تلفنی پزشکی رایگان کلبه سلامتی استفاده کنید.
[banner_in_content url=”tel://02179283000″ image_m=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/10/CTA-Mobile.png” image=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/10/004-1.png”]
عوارض کمبود آهن چیست؟
اگر کمبود آهن درمان نشود می‌تواند منجر به کم‌خونی ناشی از فقر آهن شود که این بیماری درنهایت، می‌تواند عوارض متعددی ایجاد کند. در ادامه با این عوارض آشنا می‌شوید.
ضربان سریع یا نامنظم قلب
وقتی دچار کم‌خونی هستید قلب برای جبران کمبود اکسیژن باید خون بیشتری پمپاژ کند. این مسئله می‌تواند منجر به ضربان نامنظم قلب شود. در موارد شدید نیز ممکن است نارسایی قلبی یا بزرگ شدن قلب رخ دهد.
عوارض مرتبط با بارداری
درصورتی‌که کمبود آهن شدید باشد، ممکن است کودک نارس یا با وزن کم به دنیا بیاید. به همین دلیل، بیشتر زنان برای پیشگیری از این عوارض در دوران بارداری مکمل آهن مصرف می‌کنند.
تاخیر در رشد نوزادان و کودکان
نوزادان و کودکانی که کمبود شدید آهن را تجربه می‌کنند دچار تاخیر رشدی می‌شوند. آن‌ها همچنین ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به عفونت‌ها باشند.
علل رایج کمبود آهن چیست؟
عوامل مختلفی می‌توانند باعث کمبود آهن شوند و این مسئله تقریبا می‌تواند در هر سنی ایجاد شود. چند علل شایع کمبود آهن عبارت‌اند از:
- دریافت ناکافی آهن به دلیل رژیم غذایی نامناسب
- بیماری التهابی روده
- افزایش نیاز به آهن در دوران بارداری
- از دست دادن خون به دلیل قاعدگی‌های سنگین یا خونریزی داخلی
خونریزی معده و روده می‌تواند یکی از علل شایع کم‌خونی در افرادی باشد که مدت‌هاست قاعدگی را تجربه نمی‌کنند. این خونریزی در اثر عوامل زیر اتفاق می‌افتد:
- مصرف بیش‌ازحد داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و آسپرین
- زخم معده
- هموروئید
- سرطان روده یا معده (اگرچه کمتر شایع است)
پزشک می‌تواند با ارائه مشاوره تلفنی پزشکی به شما کمک کند که از علت کمبود آهن در بدنتان آگاه شوید.
کمبود آهن چگونه درمان می‌شود؟
اگر فکر می‌کنید دچار کمبود آهن هستید، مراحل زیر را دنبال کنید.
با پزشک صحبت کنید
اگر فکر می‌کنید که علائم کمبود آهن را دارید لازم است در این مورد با پزشک صحبت کنید. پزشک از طریق آزمایش خون، کمبود آهن را تشخیص می‌دهد و احتمالا از شما می‌خواهد که با مصرف غذاهای سرشار از آهن یا مکمل آهن، سطح آهن بدن خود را افزایش دهید. هدف اصلی از درمان کمبود آهن، بازگرداندن سطح هموگلوبین به حالت طبیعی است. شما می‌توانید در این شرایط از مشاوره تلفنی پزشکی رایگان کلبه سلامتی استفاده کنید.
غذاهای سرشار از آهن بخورید
اگر فکر می‌کنید دچار کمبود آهن هستید، ممکن است در رژیم غذایی شما آهن کافی وجود نداشته باشد. بنابراین، لازم است غذاهایی که سرشار از آهن هستند را بیشتر بخورید. این مواد غذایی شامل موارد زیر می‌شوند:
- گوشت قرمز مانند گوشت گاو و مرغ
- سبزیجات دارای برگ سبز تیره مانند اسفناج و کلم پیچ
- میوه‌های خشک مانند کشمش و زردآلو
- نخود، لوبیا و سایر حبوبات
- غذاهای دریایی
- غذاهای غنی‌شده با آهن
- دانه‌ها و آجیل
- گوشت‌های اندام
در صورت توصیه پزشک، مکمل آهن مصرف کنید
تنها باید در صورتی مکمل آهن مصرف کنید که پزشک تایید کند که به کمبود آهن دچار هستید یا در معرض این مسئله قرار دارید و از سوی دیگر، نمی‌توانید از طریق اصلاح رژیم غذایی کمبود آهن خود را برطرف کنید. به یاد داشته باشید مصرف مکمل آهن می‌تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد که از میان این عوارض می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دل‌درد
- یبوست یا اسهال
- سوزش سر دل
- حالت تهوع یا استفراغ
- سیاه شدن مدفوع
اگر عوارض جانبی مرتبط با مکمل آهن را تجربه می‌کنید مهم است در این مورد با پزشک صحبت کنید.
[banner_in_content url=”tel://02179283000″ image_m=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/11/12.png” image=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/11/5.png”]
با افزایش جذب آهن در بدن کمک کنید
اگر می‌خواهید مکمل آهن بیشترین بهره را برای شما به همراه داشته باشد، سعی کنید از مصرف آن به همراه آنتی‌اسیدها یا شیر خودداری کنید زیرا این موارد می‌توانند جذب آهن در بدن را محدود کنند. همچنین، متخصصان توصیه می‌کنند در هنگام مصرف مکمل آهن از مصرف مواد غذایی دارای فیبر بالا یا مواد غذایی دارای کافئین اجتناب کنید یا مصرف آن‌ها را محدود کنید زیرا این موارد غذایی می‌توانند جذب آهن در بدن را دشوار کنند.
درنهایت، کم‌خونی ناشی از فقر آهن، شایع‌ترین نوع کم‌خونی در سراسر جهان است. برخی افراد مبتلا به کم‌خونی ناشی از فقر آهن، علائم واضحی دارند اما برخی از افراد هیچ علائمی را تجربه نمی‌کنند. این مسئله اغلب با شدت کم‌خونی ارتباط دارد. علائم رایج کمبود آهن شامل خستگی، پوست رنگ‌پریده، تنگی نفس و خشکی و آسیب‌دیدگی پوست و مو می‌شود. اگر فکر می‌کنید دچار کمبود آهن هستید مهم است در این مورد با پزشک صحبت کنید. مشاوره پزشکی تلفنی کلبه سلامتی می‌تواند به شما کمک کند که به‌سرعت و به‌راحتی با یک پزشک متخصص در مورد شرایط سلامتی خود صحبت کنید.
دیدگاه خود را درج کنید