علت و درمان سرگیجه

سرگیجه اصطلاحی است که برای توصیف طیفی از احساسات مانند احساس ضعف، بی حال شدن، خستگی یا بی ثباتی استفاده می‌شود.  سرگیجه یکی از شایع‌ترین دلایلی است که بزرگسالان به پزشک مراجعه می‌کنند. سرگیجه‌های مکرر یا سرگیجه مداوم می‌تواند زندگی شما را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد. اما سرگیجه به ندرت نشانه یک وضعیت تهدید کننده زندگی است.

درمان سرگیجه به علت و علائم آن بستگی دارد. معمولاً درمان مؤثر است، اما این امکان نیز وجود دارد که مشکل موردنظر عود کند.

علائم سرگیجه

افرادی که سرگیجه را تجربه می‌کنند ممکن است آن را به عنوان یکی از چند احساسات زیر توصیف کنند، مانند:

• احساس کاذب حرکت یا چرخش (سرگیجه)
• سبکی سر یا احساس ضعف
• بی ثباتی یا از دست دادن تعادل
• احساس شناور بودن یا سنگینی سر

این احساسات ممکن است با راه رفتن، ایستادن یا حرکت دادن سر تحریک شوند یا بدتر شوند. سرگیجه شما ممکن است با حالت تهوع نیز همراه باشد یا آنقدر ناگهانی یا شدید باشد که نیاز به نشستن یا دراز کشیدن داشته باشید. این قسمت ممکن است چند ثانیه یا چند روز طول بکشد و همچنین امکان دارد عود کند.

[banner_in_content url=”tel://02179283000″ image_m=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/10/Banner4-1.png” image=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/10/Banner4.png”]

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

به طور کلی، در صورت بروز هر گونه سرگیجه مکرر، ناگهانی، شدید یا طولانی و غیر قابل توضیح به پزشک مراجعه کنید. اگر سرگیجه جدید و شدید همراه با هر یک از موارد زیر را تجربه کردید، مراقبت‌های پزشکی اورژانسی دریافت کنید و یا برای مشاوره پزشکی تلفنی رایگان تماس بگیرید :

• سردرد ناگهانی و شدید
• درد قفسه سینه
• دشواری در تنفس
• بی حسی یا فلج دست‌ها یا پاها
• غش کردن
• دوبینی
• ضربان قلب سریع یا نامنظم
• گیجی یا مشکل در تکلم
• سکندری یا مشکل در راه رفتن
• استفراغ مداوم
• تشنج
• تغییر ناگهانی در شنوایی
• بی حسی یا ضعف صورت

علل ایجاد سرگیجه

گوش میانی

سرگیجه دلایل احتمالی زیادی دارد، از جمله اختلال گوش میانی و اثرات دارویی. گاهی اوقات به دلیل یک بیماری زمینه‌ای مانند گردش خون ضعیف، عفونت یا آسیب نیز ایجاد می‌شود. نوع سرگیجه‌ای که احساس می‌کنید و محرک‌های شما سرنخ‌هایی را برای دلایل احتمالی ارائه می‌دهند. مدت زمانی که سرگیجه طول می‌کشد و علائم دیگری که دارید نیز به تعیین دقیق علت کمک می‌کند.

مشکلات گوش میانی که باعث سرگیجه می‌شوند

حس تعادل شما به ورودی ترکیبی از بخش‌های مختلف سیستم حسی شما بستگی دارد. این موارد عبارتند از:

• چشم‌ها: که به شما کمک می‌کنند تعیین کنید بدن شما در کجا قرار دارد و چگونه حرکت می‌کند
• اعصاب حسی: پیام‌هایی را در مورد حرکات و موقعیت‌های بدن به مغز شما ارسال می‌کنند
• گوش داخلی: دارای حسگرهایی است که به تشخیص جاذبه و حرکت رفت و برگشت کمک می‌کند

با اختلالات گوش میانی، مغز شما سیگنال‌هایی را از گوش داخلی دریافت می‌کند که با آنچه چشم‌ها و اعصاب حسی شما دریافت می‌کنند، سازگار نیست. سرگیجه همان چیزی است که مغز شما برای رفع سردرگمی بکار می‌گیرد.

• عفونت: عفونت ویروسی عصب دهلیزی، به نام نوریت دهلیزی، می‌تواند باعث سرگیجه شدید و دائمی شود. اگر شما نیز دچار کم شنوایی ناگهانی هستید، ممکن است به لابیرنتیت مبتلا شده باشید.
• مریضی منیر: این بیماری شامل تجمع بیش از حد مایع در گوش میانی شما است. مشخصه آن دوره‌های ناگهانی سرگیجه است که تا چندین ساعت طول می‌کشد. همچنین ممکن است دچار کم شنوایی نوسانی، زنگ زدن در گوش و احساس گرفتگی گوش شوید.
• میگرن: افرادی که میگرن را تجربه می‌کنند ممکن است دوره‌هایی از سرگیجه یا انواع دیگر سرگیجه داشته باشند، حتی زمانی که سردرد شدید ندارند. چنین دوره‌های سرگیجه‌ای می‌تواند از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد و ممکن است با سردرد و همچنین حساسیت به نور و صدا همراه باشد.

مشکلات گردش خون که باعث سرگیجه می‌شود

اگر قلبتان خون کافی به مغزتان پمپاژ نکند، ممکن است احساس سرگیجه، ضعف یا عدم تعادل کنید. علل عبارتند از:

[banner_in_content url=”tel://02179283000″ image_m=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/10/CTA-Mobile2.png” image=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/10/001.png”]

• افت فشار خون: کاهش چشمگیر فشار خون سیستولیک ممکن است منجر به سبکی سر کوتاه مدت یا احساس غش شود. ممکن است پس از نشستن یا ایستادن خیلی سریع رخ دهد. به این وضعیت افت فشار خون ارتواستاتیک نیز گفته می‌شود.
• گردش خون ضعیف: شرایطی مانند کاردیومیوپاتی، حمله قلبی، آریتمی قلبی و حمله ایسکمیک گذرا می‌تواند باعث سرگیجه شود. کاهش حجم خون نیز ممکن است باعث جریان خون ناکافی به مغز یا گوش میانی شود.

سایر علل سرگیجه

• شرایط عصبی: برخی از اختلالات عصبی مانند بیماری پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس می‌توانند منجر به از دست دادن تدریجی تعادل شوند.
• داروها: سرگیجه می‌تواند یکی از عوارض جانبی برخی داروها باشد مانند داروهای ضد تشنج، داروهای ضد افسردگی، آرام‌بخش‌ها باشد. به ویژه، داروهای کاهنده فشار خون اگر فشار خون شما را بیش از حد پایین بیاورند، ممکن است باعث غش شوند.
• اختلالات اضطرابی: برخی از اختلالات اضطرابی ممکن است باعث سبکی سر یا احساس گیجی شود که اغلب به عنوان سرگیجه شناخته می‌شود. اینها شامل حملات پانیک و ترس از ترک خانه یا قرار گرفتن در فضاهای باز و بزرگ (اگورافوبیا) است.
• سطح پایین آهن (کم خونی): سایر علائم و نشانه‌هایی که ممکن است همراه با سرگیجه در صورت کم خونی رخ دهد، عبارتند از خستگی، ضعف و رنگ پریدگی پوست.
• قند خون پایین (هیپوگلیسمی): این عارضه عموماً در افراد مبتلا به دیابت که از انسولین استفاده می‌کنند رخ می‌دهد. سرگیجه (سبکی سر) ممکن است با تعریق و اضطراب همراه باشد.
• مسمومیت با مونوکسید کربن: علائم مسمومیت با مونوکسید کربن اغلب به عنوان “شبه آنفولانزا” توصیف می‌شود و شامل سردرد، سرگیجه، ضعف، ناراحتی معده، استفراغ، درد قفسه سینه و گیجی است.
• گرمازدگی و کم آبی بدن: اگر در هوای گرم فعال هستید یا مایعات کافی نمی‌نوشید، ممکن است به دلیل گرمای بیش از حد (هیپرترمی) یا کم آبی احساس سرگیجه کنید. این امر به ویژه در صورت مصرف داروهای قلبی خاص صادق است.

عوامل خطر

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرگیجه را افزایش دهند عبارتند از:

• سن: افراد مسن بیشتر احتمال دارد به شرایط پزشکی مبتلا شوند که باعث سرگیجه، به ویژه احساس عدم تعادل می‌شود. آنها همچنین احتمال بیشتری برای مصرف داروهایی دارند که ممکن است باعث سرگیجه شوند.
• تجربه یک دوره سرگیجه در گذشته: اگر قبلاً سرگیجه را تجربه کرده‌اید، احتمال اینکه در آینده دوباره دچار سرگیجه شوید بیشتر است. برای مشاوره رایگان پزشکی با کلبه سلامتی تمای بگیرید.

عوارض ابتلا به سرگیجه

سرگیجه می تواند خطر افتادن و آسیب رساندن به شما را افزایش دهد. تجربه سرگیجه هنگام رانندگی با ماشین یا کار با ماشین آلات سنگین می‌تواند احتمال تصادف را افزایش دهد. همچنین اگر یک بیماری موجود که ممکن است باعث سرگیجه شما شود درمان نشود، احتمال دارد عواقب طولانی مدتی را تجربه کنید.

تشخیص علت سرگیجه

اگر پزشک مشکوک باشد که شما دچار سکته مغزی شده‌اید، یا ضربه‌ای به سر شما وارد شده است، ممکن است فورا دستور MRI یا سی تی اسکن را بدهد.

اکثر افرادی که به دلیل سرگیجه به پزشک مراجعه می‌کنند، ابتدا در مورد علائم و داروهایی که مصرف می‌کنند، سؤال می شوند و سپس معاینه فیزیکی صورت می‌گیرد. در طول این معاینه، پزشک نحوه راه رفتن و حفظ تعادل و نحوه عملکرد اعصاب اصلی سیستم عصبی مرکزی را بررسی می‌کند. همچنین ممکن است نیاز به تست شنوایی و تست تعادل داشته باشید، از جمله:

• تست حرکت چشم: هنگامی که یک جسم متحرک را دنبال می‌کنید، پزشک ممکن است مسیر چشمان شما را تماشا کند.
• تست حرکت سر: اگر پزشک شما مشکوک باشد که سرگیجه شما ناشی از سرگیجه موضعی حمله‌ای خوش خیم است، ممکن است یک تست حرکتی ساده سر به نام مانور Dix-Hallpike را برای تأیید تشخیص انجام دهد.
• پوسچروگرافی: این آزمایش به پزشک شما می‌گوید که بیشتر روی کدام قسمت‌های سیستم تعادلی تکیه می‌کنید و کدام قسمت‌ها ممکن است برای شما مشکل ایجاد کنند. شما با پاهای برهنه خود روی یک سکو می‌ایستید و سعی می‌کنید تعادل خود را در شرایط مختلف حفظ کنید.
• تست صندلی چرخشی: در طول این آزمون شما روی یک صندلی کنترل شده با کامپیوتر می‌نشینید که بسیار آهسته در یک دایره حرکت می‌کند. در سرعت‌های بیشتر، در یک قوس بسیار کوچک به جلو و عقب حرکت می‌کند.

علاوه بر این، ممکن است آزمایش خون برای بررسی عفونت و سایر آزمایشات برای بررسی سلامت قلب و عروق خونی به شما داده شود.

درمان سرگیجه

سرگیجه اغلب بدون درمان بهبود می‌یابد. در عرض چند هفته، بدن معمولاً با هر چیزی که باعث ایجاد مشکل در آن شده، سازگار می‌شود. اگر به دنبال درمان هستید، پزشک آن را بر اساس علت بیماری و علائم شما تعیین می‌کند. درمان ممکن است شامل داروها و تمرینات تعادلی باشد. حتی اگر دلیلی پیدا نشود یا سرگیجه شما ادامه یابد، داروهای تجویزی و سایر درمان‌ها ممکن است علائم شما را قابل کنترل‌تر کنند. برای درمان و پیگیری مشکلات خود می توانید از خدمات مشاوره رایگان پزشکی کلبه سلامتی استفاده کنید.

داروها

• داروی آمیلوراید (قرص آب): اگر به بیماری منیر مبتلا هستید، پزشک ممکن است یک قرص آب (ادرار آور) تجویز کند. این به همراه یک رژیم غذایی کم نمک ممکن است به کاهش دفعات سرگیجه کمک کند.
• داروهایی که سرگیجه و حالت تهوع را تسکین می‌دهند. پزشک ممکن است داروهایی را برای تسکین فوری سرگیجه و حالت تهوع تجویز کند، از جمله آنتی هیستامین‌ها و آنتی کولینرژیک‌ها. بسیاری از این داروها باعث خواب آلودگی می‌شوند.
• داروهای ضد اضطراب: دیازپام (والیوم) و آلپرازولام (زاناکس) در دسته‌ای از داروها به نام بنزودیازپین‌ها هستند که ممکن است باعث اعتیاد شوند. همچنین ممکن است باعث خواب آلودگی شوند.
• داروی پیشگیری از میگرن: برخی داروها ممکن است به پیشگیری از حملات میگرن کمک کنند.

روش‌های تراپی

مانورهای موقعیت سر تکنیکی به نام جابجایی کانال (یا مانور Epley): این مورد معمولاً به حل سریع سرگیجه موضعی حمله‌ای خوش‌خیم کمک می‌کند. به گونه‌ای که بعد از تراچی صرفاً لازم است منتظر از بین رفتن سرگیجه باشید. این می‌تواند توسط پزشک، شنوایی شناس یا فیزیوتراپ انجام شود و شامل مانور دادن به موقعیت سر شما می‌شود. معمولاً بعد از یک یا دو جلسه، درمانی مؤثر است. قبل از انجام این روش، اگر مشکل گردن یا کمر، جدا شدن شبکیه چشم یا مشکلات عروق خونی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.

تعادل درمانی: ممکن است تمرینات خاصی را بیاموزید تا به کاهش حساسیت سیستم تعادلی خود به حرکت کمک کند. این تکنیک فیزیوتراپی توانبخشی دهلیزی نامیده می‌شود. این روش درمان برای افراد مبتلا به سرگیجه ناشی از بیماری‌های گوش میانی مانند نوریت دهلیزی استفاده می‌شود.

روان درمانی: این نوع درمان ممکن است به افرادی که سرگیجه آنها ناشی از اختلالات اضطرابی است کمک کند.

جراحی یا روش‌های دیگر

• تزریقات: پزشک شما ممکن است آنتی بیوتیک جنتامایسین را به گوش میانی شما تزریق کند تا عملکرد تعادل را غیرفعال کند. گوش سالم این عملکرد را بر عهده می‌گیرد.
• برداشتن اندام حسی گوش میانی: روشی که به ندرت استفاده می‌شود، لابیرنتکتومی نامیده می‌شود. این کار هزارتوی دهلیزی را در گوش آسیب دیده از کار می‌اندازد. گوش دیگر وظیفه برقراری تعادل را بر عهده می‌گیرد. اگر کم شنوایی جدی دارید و سرگیجه شما به درمان‌های دیگر پاسخ نداده است، ممکن است از این روش استفاده شود. سوالات و مشکلات خود را با کلبه سلامتی در میان بگدارید برای مشاوره تلفنی رایگان پزشکی تماس بگیرید.

شیوه زندگی و درمان‌های خانگی

اگر تمایل دارید دوره‌های مکرر سرگیجه را تجربه نکنید، این نکات را در نظر بگیرید:

• از احتمال از دست دادن تعادل خود آگاه باشید که می‌تواند منجر به زمین خوردن و آسیب جدی شود.
• از حرکت ناگهانی خودداری کنید و در صورت نیاز برای ثبات با عصا راه بروید.
• خانه خود را با از بین بردن خطرات زمین خوردن مانند قالیچه‌ها و سیم‌های برق در معرض سقوط، مقاوم کنید. از تشک‌های ضد لغزش در کف حمام و دوش خود استفاده کنید.
• هنگامی که احساس سرگیجه کردید بلافاصله بنشینید یا دراز بکشید. اگر یک دوره شدید سرگیجه را تجربه می‌کنید، با چشمان بسته در اتاقی تاریک دراز بکشید.

[banner_in_content url=”tel://02179283000″ image_m=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/10/CTA-Mobile.png” image=”http://192.168.110.184/wp-content/uploads/2021/10/004-1.png”]

• در صورت بروز سرگیجه مکرر بدون هشدار از رانندگی با ماشین یا کار با ماشین آلات سنگین خودداری کنید.
• از مصرف کافئین، الکل، نمک و تنباکو خودداری کنید. استفاده بیش از حد از این مواد می‌تواند علائم و نشانه‌های شما را بدتر کند.
• مایعات کافی بنوشید، رژیم غذایی سالم داشته باشید، به اندازه کافی بخوابید و از استرس دوری کنید.
• اگر سرگیجه شما ناشی از مصرف دارو است، با پزشک خود در مورد قطع یا کاهش دوز آن صحبت کنید.
• اگر سرگیجه شما همراه با حالت تهوع است، از آنتی هیستامین‌های بدون نسخه مانند مکلیزین یا دیمن هیدرینات (درامامین) استفاده کنید. اینها ممکن است باعث خواب آلودگی شوند. آنتی هیستامین‌های غیر خواب آور چندان موثر نیستند.
• اگر سرگیجه شما ناشی از گرمای بیش از حد یا کم آبی بدن است، در جای خنک استراحت کنید و آب یا نوشیدنی به میزان کافی بنوشید